Afwijkende vulkanische activiteit op de Teide

Officiële bevestiging van “abnormale” activiteit
Op dinsdag 23 januari 2025 heeft het Wetenschappelijk Comité voor Vulkanische Verschijnselen (CCES-Comité Científico de Evaluación y Seguimiento de Fenómenos Volcánicos) bevestigd dat er sprake is van “abnormale” vulkanische activiteit bij de vulkaan El Teide.
De experts benadrukken dat er geen directe aanwijzingen zijn voor een uitbarsting op korte termijn. Wel wijzen ze op een verhoogde kans op vulkanische activiteit op middellange tot lange termijn.
De vergadering van 23 januari werd bijgewoond door technici van het Directie Noodsituaties (Dirección General de Emergencias), het Nationaal Geografisch Instituut, het Geologisch en Mijnbouwinstituut van Spanje, het Instituut voor Oceanografie, de AEMET, de CSIC, de INVOLCAN en de twee openbare universiteiten van de Canarische Eilanden, samen met regionale autoriteiten
Wat is er precies aan de hand?
Sinds 2016 worden er veranderingen waargenomen in de uitstoot van gassen bij El Teide, die duiden op verhoogde druk in het hydrothermale systeem. In juni en juli 2023 werd voor het eerst een zwerm aardbevingen geregistreerd op meer dan 30 kilometer diepte, ongeveer 40 kilometer onder Santiago del Teide. Eind 2023 volgde nog een zwerm bevingen tussen 17 en 23 kilometer diepte onder Las Cañadas.
Dit komt bovenop de detectie van een lichte toename van de uitstoot van CO2-gassen in sommige gebieden, zoals de krater van de Teide.
Lees over de uitbarsting van vulkaan San Juan in 1949
Volgens de deskundigen zouden de seismische, geodetische en geochemische veranderingen die sinds 2016 zijn gedetecteerd, vanaf 2022 een zekere toename kunnen vertonen, toe te schrijven aan een mogelijke toename van de druk in het hydrothermale systeem onder het eiland Tenerife, wat zou adviseren over meer toezicht.
Geruststellende woorden van de autoriteiten
Manuel Miranda, adviseur Ruimtelijke Ordening van de regering van de Canarische Eilanden, roept op tot “kalmte en voorzichtigheid”. Hij benadrukt dat de overheid inzet op wetenschappelijke nauwkeurigheid en transparante communicatie om desinformatie tegen te gaan. Dirección General de Emergencias (Directie Noodsituaties) werkt samen met INVOLCAN en CSIC aan het actualiseren van de risicokaarten.
Constante monitoring van de vulkanische activiteit
De seismische activiteit concentreert zich vooral in Las Cañadas, Cumbres de Adeje en Vilaflor, met continue activiteit onder El Teide zelf. Ook zijn er kleinere seismische zones gedetecteerd onder Izaña en in de berggebieden van Arico.
Tenerife heeft ongetwijfeld een veel beter vulkanisch monitoringsysteem dan 25 jaar geleden. Het is duidelijk dat er nog verbeteringen mogelijk zijn.
Experts benadrukken dat geen van deze waarnemingen, zelfs niet in combinatie, wijst op een naderende uitbarsting. Bron en Bron
El Teide: een imposante stratovulkaan
El Teide behoort tot de categorie stratovulkanen, ook wel samengestelde vulkanen genoemd. Deze vulkanen worden gekenmerkt door hun kegelvormige structuur die is opgebouwd uit verschillende lagen gestold lava, as en andere vulkanische materialen die zich in de loop van duizenden jaren hebben opgestapeld.
Met zijn hoogte van 3.715 meter boven zeeniveau en meer dan 7.000 meter vanaf zijn onderzeese basis is de Teide niet alleen de hoogste berg van Spanje, maar ook een van de grootste basaltvulkanen ter wereld. De vulkaan maakt deel uit van het UNESCO Werelderfgoed Nationaal Park Teide.
Stratovulkanen zoals de Teide staan bekend om hun explosieve karakter. Ze kunnen zowel explosieve als effusieve uitbarstingen vertonen, wat betekent dat ze potentieel gevaarlijker zijn dan andere typen vulkanen. De laatste geregistreerde uitbarsting van de Teide vond plaats in 1909, aan de noordwestelijke flank van El Pico Viejo.
Bron
AI voorspelt wanneer de Teide zou kunnen uitbarsten
De inzet van kunstmatige intelligentie (AI) speelt een steeds belangrijkere rol bij het monitoren van de Teide. Deze technologie analyseert verschillende gegevens zoals satellietbeelden, seismische modellen en andere meetgegevens om mogelijke patronen in vulkanische activiteit te herkennen.
De AI-systemen verwerken informatie over aardbevingen, gasuitstoot en grondvervormingen om zo vroege waarschuwingssignalen te kunnen detecteren. Hoewel de technologie bevestigt dat er op dit moment geen directe aanwijzingen zijn voor een uitbarsting, heeft het wel verhoogde ondergrondse activiteit waargenomen.
Een belangrijk aspect van deze AI-monitoring is dat het verschillende uitbarstingsscenario’s kan simuleren. Volgens de huidige analyses zou een eventuele uitbarsting waarschijnlijk van het ‘strombolische’ type1 zijn – gekenmerkt door gematigde explosies en lava-emissie. Zwaardere uitbarstingen worden op basis van de beschikbare gegevens als minder waarschijnlijk beschouwd.
Hoewel El Teide een stratovulkaan is, die bekend staat om zijn potentieel explosieve karakter, wijzen de huidige metingen en AI-analyses op een mogelijk mildere, strombolische activiteit. Dit komt omdat een vulkaan verschillende soorten uitbarstingen kan vertonen, afhankelijk van factoren zoals de samenstelling van het magma en de druk in het systeem. De experts blijven alle scenario’s monitoren, maar de huidige data suggereren een minder explosief scenario. Bron
- Een Stromboliaanse eruptie of Stromboliaanse uitbarsting is een patroon van vulkaanuitbarstingen dat gekenmerkt wordt door regelmatige, kleine erupties van pyroclasten. Stromboliaanse vulkanen hebben frequent kleine uitbarstingen van pyroclastisch materiaal zoals sintels of tefra, maar er kan af en toe ook lava uitbarsten. De vulkaan heeft meestal de vorm van een kegel met een krater in de top. (zie ook Wikipedia) ↩︎