Hoeveel blijft er écht over van de toeristische uitgaven op de Canarische Eilanden?
Wat geven toeristen precies uit tijdens hun verblijf?
Toeristen die naar de Canarische Eilanden reizen, zoals Tenerife, laten jaarlijks miljarden euro’s achter. Maar slechts een deel van dat geld komt werkelijk in de lokale economie terecht.
Volgens het Instituto Canario de Estadística (ISTAC) bedroegen de totale toeristische uitgaven op de eilanden in het eerste kwartaal van 2025 maar liefst 6.640 miljoen euro. Maar hoe wordt dat bedrag besteed?
We maken een onderscheid tussen twee hoofdcomponenten:
1. Uitgaven vóór aankomst op de eilanden
Deze uitgaven worden meestal in het land van herkomst gedaan en omvatten:
- Vliegtickets (meestal via internationale luchtvaartmaatschappijen)
- Pakket- en all-inclusive reizen geboekt via buitenlandse touroperators
- Reisverzekeringen en aanvullende diensten
Deze categorie vertegenwoordigt gemiddeld ruim 50% van de totale uitgaven, maar komt nauwelijks ten goede aan de lokale economie. Het geld blijft bij buitenlandse luchtvaartmaatschappijen, boekingsplatformen en reisorganisaties.
2. Uitgaven op de bestemming zelf
Gemiddeld besteedt een toerist op de eilanden ongeveer 181 euro per dag, verspreid over meerdere categorieën:
- Accommodatie (29%) – Hotels en vakantieverblijven, waarvan veel in handen zijn van internationale ketens
- Maaltijden en drank (16%) – Restaurants, bars en cafés
- Aankopen (12%) – Souvenirs, kleding, producten in supermarkten
- Vrijetijdsbesteding en excursies (8%) – Excursies, musea, watersporten, pretparken
- Lokaal transport (4%) – Huurauto’s, taxi’s, busvervoer
- Overige diensten (1%) – Wellness, kapper, medische diensten
De overige 30% van het totaalbedrag (voornamelijk vluchten en touroperatorkosten) verdwijnt direct van de eilanden.
Hoeveel blijft uiteindelijk in de lokale economie?
Ondanks de grote totale som, blijft volgens het artikel in El Digital de Canarias slechts 30% tot 35% van het toeristisch bestedingsbedrag op de eilanden zelf.
Bij all-inclusiveformules daalt dat zelfs tot onder de 20%. Dat betekent dat van elke 1.000 euro die een toerist uitgeeft, er misschien maar 200 à 300 euro bij lokale ondernemers, personeel of de overheid belandt.
Waarom blijft zo weinig lokaal?
Er zijn verschillende structurele oorzaken:
- Dominantie van buitenlandse touroperators en platformen: Zij nemen een groot deel van de marges op boekingen, zoals bvb. Booking, AirBNB…
- Buitenlandse hotelketens: Veel accommodaties zijn in handen van internationale ketens die hun winst elders registreren.
- All-inclusiveformules: Deze ontmoedigen toeristen om uitgaven te doen buiten het resort.
- Beperkt lokaal aanbod in reisformules: Lokale gidsen, restaurants of activiteiten worden niet opgenomen in pakketten.
- Laag aandeel van lokale producten in consumptie: Veel goederen die toeristen consumeren, zijn geïmporteerd.
Wat er uiteindelijk op de eilanden overblijft, zijn enkel de lonen van het hotelpersoneel (vaak via onderaanneming en onder slechte arbeidsomstandigheden) en een deel van de voorraad, die in veel gevallen rechtstreeks wordt geïmporteerd.
Wat zijn de gevolgen voor de Canarische Eilanden?
- Beperkte economische opbrengst: Hoewel toerisme miljarden oplevert, blijft slechts een klein percentage op de eilanden zelf.
- Lage meerwaarde: De waarde die lokaal gecreëerd wordt, blijft beperkt.
- Druk op infrastructuur zonder compensatie: Toeristen maken intensief gebruik van lokale voorzieningen, zonder dat er evenredige inkomsten tegenover staan.
- Schaduwzijde voor kleine ondernemers: Lokale winkels en zelfstandige gidsen moeten concurreren met grote, geïntegreerde ketens.
Deze realiteit vertaalt zich ook in het verdwijnen van kleinere winkels op Tenerife, ondanks stijgende verkoopcijfers en toeristische drukte.
Bovenstaande is één van de redenen waarom er recent steeds meer protesten tegen massatoerisme op Tenerife zijn ontstaan. Lokale bewoners voelen zich economisch uitgesloten van het toerisme dat hun eiland vormgeeft.
En wat met belastingen zoals de IGIC?
De Canarische Eilanden kennen een eigen belastingstelsel, los van het Spaanse btw-systeem. In plaats van IVA wordt hier de IGIC (Impuesto General Indirecto Canario) toegepast, met een standaardtarief van 7%. Deze belasting wordt geheven op goederen en diensten die lokaal worden gekocht of verbruikt.
Enkel de uitgaven die toeristen daadwerkelijk op de eilanden doen, zoals in restaurants, winkels of bij excursies, dragen bij aan de belastinginkomsten.
Maar hier wringt het schoentje: een groot deel van de toeristische uitgaven — zoals vliegtickets, pakketreizen en reserveringen via buitenlandse touroperators — gebeurt buiten de eilanden om en vallen dus niet onder de IGIC.
Met andere woorden: de belastingbijdrage van het toerisme staat niet in verhouding tot de maatschappelijke en ecologische lasten die deze met zich meebrengt.
Hoe kan het beter?
Er zijn diverse strategieën om de lokale opbrengst van het toerisme te verhogen:
- Bevorder lokaal toerisme: Stimuleer toeristen om te logeren in kleinschalige accommodaties en te eten in lokale restaurants.
- Herbekijk het model van all-inclusive: Beperk de uitbreiding van all-in resorts en stimuleer consumptie buiten het hotel.
- Rapportage over lokale toegevoegde waarde stimuleren: Bevorder dat touroperators en hotelketens jaarlijks rapporteren over hun economische bijdrage aan de eilanden.
- Implementeer een toeristentaks: Dit zou de overheden op de eilanden extra middelen geven om in lokale infrastructuur en natuur te investeren.
- Bewustwording bij toeristen: Via campagnes kunnen toeristen worden geïnformeerd over de impact van hun keuzes.
Een voorbeeld hiervan is de discussie rond de nieuwe maatregelen voor het behoud van El Teide, die niet alleen ecologisch maar ook economisch ingegeven zijn. Toerisme moet bijdragen aan bescherming én eerlijker verdeeld worden.
