Wat zijn guachinches en waarom verdwijnen ze?
De crisis van de guachinches: nog maar 30 over op Tenerife
Guachinches zijn traditionele eetgelegenheden, vooral in het noordelijke deel van Tenerife waar bezoekers kunnen genieten van huisgemaakte, traditionele gerechten die worden geserveerd met lokale wijn van eigen oogst.
Dit unieke horecaconcept is echter in gevaar. Volgens officiële gegevens van de Servicio Técnico de Calidad y Valorización Agroalimentaria del Cabildo (Technische Dienst voor Agrarische Kwaliteit en Valorisatie van het Cabildo – eilandbestuur) is het aantal geregistreerde guachinches in tien jaar tijd dramatisch gedaald van 120 in 2013 naar slechts 30 in 2023.
Deze crisis is na de strenge maatregelen tijdens de COVID-19-pandemie verder verscherpt. De guachinches worden bedreigd door zowel interne als externe factoren, waardoor dit belangrijk cultureel erfgoed van Tenerife dreigt te verdwijnen.
Regulering van de guachinches op Tenerife
In 2013 werd een decreet (Decreet 83/2013) ingevoerd om de activiteiten van guachinches te reguleren. Deze regeling ontstond na klachten over oneerlijke concurrentie van restauranteigenaren. Het decreet stelde duidelijke regels vast:
- Er mag alleen wijn van eigen oogst worden verkocht
- Maximaal drie gerechten op het menu
- Tijdelijke opening (gemiddeld vier maanden per jaar)
- Geen andere dranken behalve water
- Geen desserts, tenzij het fruit van eigen teelt is
- De guachinches moeten zich bevinden op landbouwbedrijven of in woningen van wijnbouwers
De “guachinches” die in het register zijn opgenomen worden onderworpen aan verplichte inspecties en controles om, onder andere, de oorsprong en kwaliteit van de wijn die op de markt wordt gebracht te garanderen.
Veel eigenaars van guachinches vinden deze regels te beperkend, waardoor ze zich vaak niet formeel registreren en in een soort juridisch schemergebied opereren.
Geografische verdeling van de overgebleven guachinches
Van de 30 officieel geregistreerde guachinches in 2023 bevinden zich er 10 (33%) in La Orotava, waarmee deze gemeente veruit de meeste guachinches telt. Andere gemeenten met meerdere guachinches zijn:
- La Victoria, Santa Úrsula en Guía de Isora (elk 3)
- Tacoronte, La Laguna en Los Realejos (elk 2)
- La Guancha, Candelaria, La Matanza, El Rosario en El Sauzal (elk 1)
Ondanks hun duidelijke concurrentienadeel hebben de eigenaars van de guachinches zich niet verenigd om wijzigingen in de regelgeving te eisen. De belangrijkste bezwaren hebben betrekking op de beperkte openingsperiode en het gelimiteerde aantal gerechten dat ze mogen serveren.
Vind hier de beste guachinches van Tenerife (volgens National Geographic).
De culturele waarde en toekomst van guachinches
De guachinches vertegenwoordigen een belangrijk deel van de cultuur en gastronomie van Tenerife. Ze staan bekend om hun gemoedelijke sfeer met tafelkleden met ruiten en bieden authentieke lokale gerechten zoals:
- garbanzas (kikkererwten)
- inktvis in saus
- tollos (gedroogde vis)
- varkensvlees met gebakken aardappelen
Lope Afonso, vicevoorzitter en toerismeraadslid van het Cabildo, benadrukt dat op Tenerife de traditionele keuken perfect samengaat met fusion- of signature cuisine. Hij voegt toe dat gastronomie een steeds belangrijker onderdeel wordt van de toeristische ervaring.
In onze belangrijkste markten – Duitsland, Groot-Brittannië en Spanje – geniet meer dan 40% van de bezoekers een gastronomische ervaring, en dit percentage neemt toe.
Het beschermen van deze unieke eetgelegenheden is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de aanbieders, de consumenten en de instellingen die deze traditie moeten bewaren. Zonder gerichte actie(s) zal dit belangrijk stukje culinaire erfgoed op Tenerife langzaam verdwijnen.
Recente erkenning voor de beste guachinches
Ondanks de crisis blijft er veel waardering voor guachinches op Tenerife.
Recentelijk zijn bij de Premios Donde Comer Canarias 2025 de beste guachinches van het eiland bekroond via een populaire stemming.
Guachinche La Gorgolana, Calle Las Toscas 40, 38358 Tacoronte, is uitgeroepen tot beste traditionele guachinche met 798 stemmen, gevolgd door Bodega Zacatín (Guachinche El Churrasco), Calle La Canal 11, 38390 Santa Ursula, en Guachinche Don Trino, Carretera Antigua Corujera 15, 38399 Santa Úrsula .
In de moderne categorie ging Guachinche La Maestra, TF-65, 38639 Las Chafiras, er met de eer vandoor met liefst 8.705 stemmen, gevolgd door Guachinche La Esperancera, Carretera la Esperanza a Llano Moro, Nº 24, El Rosario La Esperanza, en Guachinche Como En Casa, Tf-235, 131, 38279 San Cristóbal de La Laguna.
Toenemende druk van het toerisme
Een bijkomende uitdaging is de toenemende toeristische druk. Waar guachinches vroeger voornamelijk werden bezocht door lokale bewoners, zien we nu steeds meer internationale toeristen die op zoek zijn naar authentieke ervaringen. Dit heeft geleid tot een situatie waarin reserveren bijna noodzakelijk is geworden, tenzij je bereid bent om pas om 18u00 te lunchen.
Lees hier de top-10 van Canarische gerechten die je moet proeven.
Deze verandering in het publiek weerspiegelt de demografische uitdagingen van een eiland met bijna een miljoen inwoners en miljoenen toeristen per jaar. Hoewel toeristische belangstelling kan bijdragen aan het behoud van tradities, bestaat ook het risico dat de authentieke ervaring verloren gaat. Bron
